Καρκίνος: Πλήττει όλο και περισσότερους νέους

Οι ερευνητές προσπαθούν να βρουν γιατί αυξάνονται τα κρούσματα καρκίνου στις νεότερες ηλικίες και με ποιο τρόπο θα μπορέσουν να εντοπίζουν όσους διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο.

Η Μεϊλίν Κιν μελετούσε για τις εξετάσεις του δικηγορικού συλλόγου και ετοιμαζόταν να μετακομίσει στη Νέα Υόρκη τον περασμένο Ιούνιο, όταν άρχισε να εμφανίζει αιματέμεση.

Η 27χρονη Κιν έμαθε λίγες ημέρες αργότερα ότι έχει καρκίνο του στομάχου. Ανέβαλε τις εξετάσεις για το δικηγορικό σύλλογο. Η θολούρα στο μυαλό της από τη χημειοθεραπεία τη δυσκόλευε στη δουλειά της ως νομικός.

Οι χειρουργοί της αφαίρεσαν το στομάχι τον Δεκέμβριο. Η Κιν έχει αρχίσει να συμβιβάζεται με όλα όσα αυτό σημαίνει για τη διατροφή της, την υγεία της, ακόμη και για την αισθηματική της ζωή. «Είναι μια διασκεδαστική ατάκα για να σπάσει ο πάγος: Δεν έχω πια στομάχι», είπε.

Ο καρκίνος πλήττει όλο και περισσότερους νέους ανθρώπους στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο, προβληματίζοντας τους γιατρούς. Τα ποσοστά διάγνωσης στις ΗΠΑ αυξήθηκαν το 2019 σε 107,8 περιπτώσεις ανά 100.000 άτομα κάτω των 50 ετών, από 95,6 περιπτώσεις το 2000, αυξημένα κατά 12,8%, σύμφωνα με ομοσπονδιακά στοιχεία. Μια μελέτη στο επιστημονικό περιοδικό BMJ Oncology ανέφερε πέρυσι μια απότομη παγκόσμια αύξηση του καρκίνου σε άτομα κάτω των 50 ετών, με τα υψηλότερα ποσοστά να σημειώνονται στη Βόρεια Αμερική, την Αυστραλία και τη Δυτική Ευρώπη.

Οι γιατροί κάνουν αγώνα δρόμου για να βρουν πού οφείλεται αυτό και με ποιο τρόπο θα εντοπίζουν τους νέους που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο. Υποπτεύονται ότι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μας –λιγότερη σωματική δραστηριότητα, περισσότερες υπερ-επεξεργασμένες τροφές, νέες τοξίνες– έχουν αυξήσει τον κίνδυνο για τις νεότερες γενιές.

«Οι ασθενείς είναι όλο και νεότεροι», δήλωσε η δρ Andrea Cercek, η οποία συνδιευθύνει ένα πρόγραμμα για ασθενείς που εμφανίζουν καρκίνο του γαστρεντερικού σε νεαρή ηλικία στο αντικαρκινικό κέντρο Memorial Sloan Kettering στη Νέα Υόρκη, όπου νοσηλεύτηκε η Κιν. «Πιθανότατα οφείλεται σε κάποια περιβαλλοντική αλλαγή, είτε είναι κάτι στη διατροφή μας, είτε τα φάρμακά μας, είτε κάτι που δεν έχουμε ακόμη εντοπίσει».

Ο θάνατος του ηθοποιού Chadwick Boseman από καρκίνο του παχέος εντέρου σε ηλικία 43 ετών το 2020 κίνησε το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης για τον αυξανόμενο επιπολασμό του καρκίνου του παχέος εντέρου σε άτομα κάτω των 50 ετών, μια τάση που σήμανε για πρώτη φορά συναγερμό στους ογκολόγους την προηγούμενη δεκαετία. Σύντομα συνειδητοποίησαν ότι η κρίση επεκτάθηκε και σε ορισμένες άλλες μορφές, όπως ο καρκίνος του παγκρέατος, της σκωληκοειδούς απόφυσης, του στομάχου και της μήτρας.

«Ο καρκίνος του παχέος εντέρου ήταν το πρώτο σήμα κινδύνου», δήλωσε ο Timothy Rebbeck, επιδημιολόγος του καρκίνου στο Ινστιτούτο Καρκίνου Dana-Farber στη Βοστώνη.

Οι θάνατοι από καρκίνο στις ΗΠΑ έχουν μειωθεί κατά 30% από το 1991, χάρη στη ραγδαία μείωση του καπνίσματος και την εφαρμογή βελτιωμένων θεραπειών. Ο προληπτικός έλεγχος για τον έγκαιρο εντοπισμό διαφόρων μορφών της ασθένειας, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του μαστού, έχει επίσης βοηθήσει.

Αν και ο καρκίνος εξακολουθεί να πλήττει τους ηλικιωμένους πολύ συχνότερα από ό,τι τους νέους, η αύξηση των καρκίνων πρώιμης έναρξης απειλεί να ανακόψει την πρόοδο που έχει γίνει. Ένας στους πέντε νέους ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου το 2019 ήταν κάτω των 55 ετών, αριθμός που σχεδόν διπλασιάστηκε από το 1995. Αυτοί οι νεότεροι ασθενείς διαγιγνώσκονται συχνά σε προχωρημένο στάδιο. Οι θάνατοι από καρκίνο του παχέος εντέρου μειώνονται στους ασθενείς άνω των 65 ετών, αλλά αυξάνονται στους ασθενείς κάτω των 50 ετών.

«Βλέπουμε όλο και περισσότερους νέους ανθρώπους που δεν εμπίπτουν στην κλασική αντίληψη ότι ο καρκίνος είναι ασθένεια του γήρατος», δήλωσε η δρ Monique Gary, ιατρική διευθύντρια του προγράμματος για τον καρκίνο στο Grand View Health στην Πενσιλβάνια.

Η Κιν υπέφερε από καούρες και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση από το λύκειο. Έπαιρνε αντιόξινα επί μήνες όταν μελετούσε για τις εξετάσεις του δικηγορικού συλλόγου. Έχασε την όρεξή της. Όταν έκανε εμετό με αίμα, σκέφτηκε ότι είχε πιει πολύ καφέ.

Όταν άρχισε να τα βλέπει όλα άσπρα και να αισθάνεται ότι θα λιποθυμήσει, πήγε στα επείγοντα.

Στο νοσοκομείο, οι γιατροί τη σταθεροποίησαν και έκαναν εξετάσεις για να διαπιστώσουν τι συνέβαινε. Όταν ένας γιατρός της είπε ότι το αίτιο ίσως ήταν ένα καρκινογόνο βακτήριο, η Κιν εξεπλάγη τόσο πολύ που παραλίγο να βάελι τα γέλια.

«Δεν σκεφτόμουν και πολύ τον καρκίνο μέχρι που τον έπαθα», είπε η Κιν. «Καταλήγεις να μην ξέρεις ποιος είσαι».

Δεν αυξάνονται όλες οι μορφές καρκίνου στις νεότερες ηλικίες. Ο καρκίνος του μαστού, η πιο συχνή διάγνωση καρκίνου στις ΗΠΑ για άτομα κάτω των 50 ετών, σημειώνει κάποια αύξηση, ενώ οι καρκίνοι του γαστρεντερικού, όπως αυτός της Κιν, αυξάνονται ταχύτερα από όλους, όπως δείχνουν οι μελέτες. Ευελπιστώντας να μπορέσουν να εντοπίζουν περισσότερες περιπτώσεις νωρίτερα, οι γιατροί έχουν κατεβάσει στα 40 έτη τη συνιστώμενη ηλικία για έναρξη του προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού, και στα 45 έτη για τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις που η διάγνωση γίνεται σε προχωρημένο στάδιο ενώ οι ασθενείς είναι ακόμη πολύ νέοι και δεν έχουν φτάσει ακόμα στην ηλικία που συστήνονται τέτοιες εξετάσεις.

Οι γιατροί προσπαθούν απεγνωσμένα να βρουν τι είναι αυτό που αυξάνει τον κίνδυνο.

«Αν δεν καταλαβαίνουμε τι είναι αυτό τώρα, υπάρχει μια ολόκληρη επόμενη γενιά που θα αναγκαστεί να το αντιμετωπίσει», δήλωσε η δρ Kimmie Ng του Ινστιτούτου Dana-Farber.

Η Ng ήταν από τους πρώτους ογκολόγους που διερεύνησε την ανησυχητική αύξηση των περιπτώσεων καρκίνου του παχέος εντέρου, την οποία έχει παρατηρήσει στους ασθενείς της την τελευταία δεκαετία. Ένας από αυτούς ήταν ο Πάτρικ Μπόρεγκαρντ, ένας πεζοναύτης που διαγνώστηκε με καρκίνο του παχέος εντέρου το 2017, σε ηλικία 29 ετών. Μια κρίση έντονου πόνου στο στομάχι τον είχε στείλει στα επείγοντα δύο εβδομάδες μετά τον μήνα του μέλιτος.

Ο Μπόρεγκαρντ και η σύζυγός του, Αμάντα Μπόρεγκαρντ, απέκτησαν έναν γιο κατά τη διάρκεια της θεραπείας του. Ο Μπόρεγκαρντ πέθανε λιγότερο από δύο μήνες αργότερα, το 2020. Πέρυσι, η Αμάντα απέκτησε τον δεύτερο γιο τους με εξωσωματική γονιμοποίηση. Τα αγόρια της θυμίζουν σε πολλά τον σύζυγό της, συμπεριλαμβανομένης της αγάπης τους για το Halloween και τον «Εφιάλτη πριν από τα Χριστούγεννα».

«Θα ήταν ένας τόσο καταπληκτικός και ενεργός μπαμπάς», είπε.

Ο κίνδυνος εμφάνισης ορισμένων μορφών καρκίνου σε νεαρή ηλικία αυξάνεται σε κάθε γενιά από τη δεκαετία του 1950 και έπειτα, σύμφωνα με μελέτες. Μία από αυτές διαπίστωσε ότι όσοι γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1990 διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου πρώιμης έναρξης και τετραπλάσιο κίνδυνο για καρκίνο του ορθού, σε σύγκριση με όσους γεννήθηκαν γύρω στο 1950.

«Πρέπει να βρούμε το γιατί», δήλωσε ο Ahmedin Jemal, συγγραφέας της μελέτης και πρώτος αντιπρόεδρος της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας. «Διαφορετικά, η πρόοδος που έχουμε σημειώσει τα τελευταία 50 χρόνια μπορεί να ανακοπεί ή να αντιστραφεί».

Ο καρκίνος ξεκινά με γενετικές μεταλλάξεις που ωθούν τα κύτταρα να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, να εξαπλώνονται και να σχηματίζουν όγκους. Οι μεταλλάξεις αυτές συσσωρεύονται καθώς μεγαλώνουμε, οπότε αυξάνεται και ο κίνδυνος καρκίνου. Για πολλούς νέους ανθρώπους, όμως, κάτι πυροδοτεί νωρίτερα αυτή τη χαοτική κυτταρική παραγωγή.

Οι ερευνητές διερευνούν τα πιθανά αίτια, που περιλαμβάνουν από τον καθιστικό τρόπο ζωής μέχρι τα μικροπλαστικά. Οι ογκολόγοι διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες που περνούσαν πολύ χρόνο καθισμένες μπροστά στην τηλεόραση διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου σε νεαρή ηλικία. Η κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών στην εφηβεία συσχετίστηκε επίσης με υψηλότερο κίνδυνο. Ακόμη και η γέννηση με καισαρική τομή φάνηκε να συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο πρώιμης εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου σε μια άλλη ομάδα γυναικών.

Άλλες μελέτες ενοχοποιούν τα τηγανητά και τα πολύ επεξεργασμένα τρόφιμα για την πρώιμη εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου, ενώ η διατροφή που περιλαμβάνει φυτικές ίνες, φρούτα και λαχανικά πιθανότατα μειώνει τους κινδύνους. Ορισμένες μορφές της νόσου, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου, του μαστού και του παγκρέατος, έχουν συνδεθεί με την παχυσαρκία, και υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν τη σχέση μεταξύ υπερβολικού βάρους και ορισμένων καρκίνων πρώιμης έναρξης.

Σύμφωνα με τους γιατρούς, όμως, η παχυσαρκία και ο τρόπος ζωής δεν μπορούν να εξηγήσουν πλήρως τη δεινή θέση των ανθρώπων που έρχονται στις κλινικές τους.

«Πολλοί από τους νεαρούς ασθενείς είναι πολύ υγιείς [κατά τα άλλα]», σημειώνει η δρ Y. Nancy You, χειρουργός καρκίνου του παχέος εντέρου στο Αντικαρκινικό Κέντρο MD Anderson του Πανεπιστημίου του Τέξας, στο Χιούστον.

Ο πρώτος ασθενής που είδε στο αντικαρκινικό κέντρο πάνω από δέκα χρόνια πριν ήταν 48 ετών. Είχε μια γενετική διαταραχή που εξηγούσε γιατί είχε εμφανίσει καρκίνο σε τόσο νεαρή ηλικία.

Έπειτα, ήταν ένας 37χρονος που έπαιρνε μέρος σε αγώνες τριάθλου Ironman. Μετά από αυτό, μια 40χρονη, ανασφάλιστη ανύπαντρη μητέρα που είχε επισκεφθεί τρεις φορές τα επείγοντα για αιμορραγία από το ορθό. Έφτασε στο ιατρείο της You με καρκίνο του ορθού που είχε εξαπλωθεί στο συκώτι της.

Η You και οι συνάδελφοί της έχουν μελετήσει βακτήρια και άλλα μικρόβια σε δείγματα ιστών από ασθενείς με καρκίνο του ορθού. Βρήκαν διαφορές ανάλογα με την ηλικία. Η You ανέφερε ότι οι αλλαγές στη σύνθεση των μικροοργανισμών της πεπτικής οδού που προκαλούνται από τη διατροφή, τη χρήση αντιβιοτικών ή άλλους παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν σε φλεγμονή και να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου.

Ορισμένοι γιατροί υποψιάζονται ότι οι ασθενείς ίσως ξεκίνησαν να εκτίθενται σε καρκινογόνους παράγοντες στην παιδική τους ηλικία, κάτι που είναι δύσκολο να ανιχνευθεί. Σε αντίθεση με την εποχή που το κάπνισμα οδήγησε στην αύξηση των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα, τον 20ό αιώνα, οι γιατροί υποψιάζονται ότι δεν υπάρχει ένα μεμονωμένο καρκινογόνο που ευθύνεται για τις τρέχουσες τάσεις. Ορισμένοι φοβούνται ότι η αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου στους νέους είναι σημάδι ενός σοβαρότερου προβλήματος.

«Είναι μέρος μιας ευρύτερης τάσης; Γινόμαστε απλά λιγότερο υγιείς;», αναρωτιέται ο δρ Sachin Apte, κλινικός διευθυντής στο Ινστιτούτο Καρκίνου Huntsman του Πανεπιστημίου της Γιούτα.

Οι ερευνητές του Αντικαρκινικού Καρκίνου Vanderbilt-Ingram στο Νάσβιλ αναζητούν Αμερικανούς ασθενείς με καρκίνο της σκωληκοειδούς απόφυσης για να πάρουν δείγματα σάλιου και όγκων ώστε να μάθουν περισσότερα για τη σπάνια αυτή νόσο.

Άλλα αντικαρκινικά κέντρα παρακολουθούν την εξέλιξη της νόσου σε διάφορες ομάδες ασθενών. Οι γιατροί στο Memorial Sloan Kettering συλλέγουν δείγματα όγκων και πληροφορίες από τους νεαρούς ασθενείς για την έκθεση σε πιθανούς κινδύνους, από το αλκοόλ μέχρι τα αγχολυτικά φάρμακα. Συλλέγουν επίσης στοιχεία για τη γέννηση και τα πρώτα χρόνια της ζωής των ασθενών: Πόσο χρονών ήταν οι γονείς σας όταν γεννηθήκατε; Θηλάσατε;

Η Κιν γεννήθηκε στην Κίνα και υιοθετήθηκε όταν ήταν 2 ετών από γονείς που τη μεγάλωσαν στην Αϊόβα. Ο καρκίνος της συνδέθηκε με το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, ένα βακτήριο που προκαλεί έλκη. Η Κιν υποψιάζεται ότι το κόλλησε σε ένα ορφανοτροφείο στην Κίνα, όπου το ποσοστό μόλυνσης είναι υψηλότερο.

Μετά τη διάγνωση τον Ιούνιο, η Κιν ξεκίνησε ενέσεις ορμονών για να βελτιώσει τις πιθανότητες να μείνει έγκυος μετά τη χημειοθεραπεία. Αλλά οι ενέσεις ήταν ακριβές και εξαντλητικές και η Κιν δεν ήταν σίγουρη ότι ήθελε να κάνει παιδιά. Σταμάτησε μετά από μερικές εβδομάδες.

Η Κιν μετακόμισε μαζί με τη γάτα της, την Πατζ, σε ένα διαμέρισμα στο Μανχάταν, κοντά στο αντικαρκινικό κέντρο. Για να πάρει βοήθεια απευθύνθηκε σε ομάδες υποστήριξης για τον καρκίνο.

Κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας, η Κιν πήρε βάρος και έχασε τα μακριά μαύρα μαλλιά της. Όταν άρχισαν να πέφτουν, το διαμέρισμά της γέμισε από φίλους που τη βοήθησαν να τα κόψει. Αργότερα η Κιν πήγε μόνη της για να της ξυρίσουν ό,τι είχε απομείνει. Έκλαιγε στην καρέκλα του κομμωτηρίου. «Ένιωσα σαν να έχανα ένα κομμάτι του εαυτού μου», είπε.

Η Κιν φορούσε περούκα και καπέλο όταν συναντήθηκε με φίλους από τη νομική σχολή ένα Σάββατο βράδυ του Δεκεμβρίου, σε ένα αγαπημένο κινέζικο εστιατόριο στο Μπρούκλιν. Ήθελε να γλεντήσει με ένα λουκούλειο γεύμα πριν της αφαιρέσουν το στομάχι.

Έφαγαν σαν οικογένεια. Η Κιν ήξερε τα αγαπημένα πιάτα όλων, παρήγγειλε και δεύτερη φορά και τους έβαλε όλους να μαντέψουν πόσο θα ερχόταν ο λογαριασμός. Θα μπορούσε να είναι ένα τυπικό σαββατόβραδο μιας παρέας εικοσάρηδων στη Νέα Υόρκη.

Λίγες ημέρες αργότερα, η Κιν και οι γονείς της πήγαν ξημερώματα στο Memorial Sloan Kettering για την επέμβαση που θα γινόταν στις 5:30 π.μ. Ώρες αργότερα, ξύπνησε στο κρεβάτι του νοσοκομείου με πόνους και μια σειρά από ράμματα στην κοιλιά της.

Της είχαν αφαιρέσει το στομάχι, μαζί με τον καρκίνο. Η Κιν θα κάνει απεικονιστικές εξετάσεις και εξετάσεις αίματος κάθε λίγους μήνες για να ελέγχει αν έχει επανεμφανιστεί ο καρκίνος.

Οι χειρουργοί συνέδεσαν τον οισοφάγο της με το λεπτό έντερο, το οποίο απορροφά τα περισσότερα θρεπτικά συστατικά. Την πρώτη εβδομάδα μετά το χειρουργείο ένιωθε σαν να κολλάει το φαγητό στο λαιμό της. Έμαθε να τρώει πιο αργά, αποφεύγοντας προς το παρόν το ψωμί, το κρέας και τη ζάχαρη.

«Έφαγα ένα ολόκληρο σακουλάκι ζελεδάκια και πλήρωσα το τίμημα», είπε.

Η Κιν έχει αρχίσει και πάλι να βγαίνει για φαγητό, αρκούμενη κυρίως σε ορεκτικά, και περπατάει για άσκηση. Ξανακατέβασε εφαρμογές dating και συμπεριέλαβε την ασθένειά της στο προφίλ της. Κάποιες αντιδράσεις την έκαναν να κλάψει. Τα ταίριασματά της ήταν πιο ευγενικά από ό,τι πριν από τον καρκίνο. Βγήκε μερικά ραντεβού.

Η Κιν ανησυχούσε ότι η ασθένειά της θα ανέκοπτε τη ζωή της, και έτσι έγινε. Αλλά παράλληλα της έδωσε νέα κατεύθυνση: «Είμαι πιο συνειδητοποιημένη».

Τα μαλλιά της ξαναβγαίνουν. Η Κιν σχεδιάζει να δώσει τις εξετάσεις του δικηγορικού συλλόγου τον Ιούλιο.